Στον αέρα η Συμφωνία των Πρεσπών

Μπορεί ο αρχηγός του VMRO, υπό την πίεση της Μέρκελ και της Ουάσιγκτον, να υιοθέτησε τη γραμμή κατά συνείδηση, αλλά η χαμηλή συμμετοχή απέδειξε ότι η βάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και όχι μόνο υιοθέτησε τη γραμμή για μποϊκοτάζ του δημοψηφίσματος, προκειμένου να ακυρώσει τη Συμφωνία των Πρεσπών. Οι χειρότεροι φόβοι του Ζόραν Ζάεφ, λοιπόν, επιβεβαιώθηκαν. Η συμμετοχή όχι μόνο δεν υπερέβη το 50% (περίπου 900.000 ψηφοφόροι), όπως απαιτεί το Σύνταγμα, αλλά ούτε το όριο των 700.000 το οποίο ατύπως είχε τεθεί από την ίδια την κυβέρνηση στα Σκόπια ως συμμετοχή που νομιμοποιούσε πολιτικά το δημοψήφισμα.

Τελικά προσήλθαν στις κάλπες μόνο 630.000 πολίτες, κάτι περισσότερο από ένας στους τρεις εγγεγραμμένους. Ως εκ τούτου, η ΠΓΔΜ οδηγείται σε μια πολιτική αστάθεια, παρά τη στήριξη που η κυβέρνηση είχε από το αλβανικό στοιχείο και σύσσωμη τη Δύση. Στην πραγματικότητα περίπου ένας στους τρεις Σλαβομακεδόνες πήγε να ψηφίσει. Πρόκειται για καθαρή αποδοκιμασία της συμφωνίας των Πρεσπών από το σλαβικό στοιχείο, γεγονός που αναμφίβολα θα επηρεάσει και τη διαδικασία της αναθεώρησης του Συντάγματος.

Το κύμα του μποϊκοτάζ φάνηκε από νωρίς το μεσημέρι ότι ήταν ισχυρό. Η μικρή προσέλευση στις κάλπες έδειξε ότι τελικά όσοι απορρίπτουν τη συμφωνία των Πρεσπών δεν διχάστηκαν μεταξύ του μποϊκοτάζ και του Όχι, όπως είχε φανεί από τις δηλώσεις του Μίτσκοφσκι και όπως πίστευε η κυβέρνηση στα Σκόπια.

Έτσι όπως ήρθαν τα πράγματα, ο Ζόραν Ζάεφ δεν έχει πολλές επιλογές. Η μία είναι να παραδεχτεί ότι το δημοψήφισμα δεν είναι έγκυρο και κατά συνέπεια η συμφωνία των Πρεσπών δεν μπορεί να προχωρήσει. Είναι μάλλον απίθανο, όμως, να πάρει αυτό το δρόμο. Ούτε οι πρόωρες εκλογές αποτελούν επιλογή για τον Σκοπιανό πρωθυπουργό τουλάχιστον στην παρούσα φάση.

Υποβάθμιση της χαμηλής ανταπόκρισης

Το πιθανότερο είναι να επικαλεστεί την απόλυτη επικράτηση του “Ναι” στους ψηφίσαντες και να προχωρήσει στην αναθεώρηση του Συντάγματος. Σύμφωνα με συνταγματολόγους, η διαδικασία δεν μπορεί να ολοκληρωθεί νωρίτερα από 95 ημέρες ή αργότερα από 106 ημέρες. Άρα, πάμε για τα μέσα Ιανουαρίου. Για να περάσουν οι αλλαγές στο Σύνταγμα πρέπει να υπερψηφιστούν τουλάχιστον από 80 βουλευτές σε σύνολο 120. Μόνο σε περίπτωση που δεν θα καταφέρει να τις περάσει θα αναγκαστεί να καταφύγει ατις κάλπες.

Προς το παρόν, οι συνεργάτες του επιχειρούν να υποβαθμίσουν την χαμηλή ανταπόκριση, αλλοιώνοντας τα μέχρι πρότινος στοιχεία. Αν και μέχρι χθες ισχυρίζονταν οτι οι άνθρωποι που έχουν φύγει και δεν μένουν πλέον στη χώρα, αλλά είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους είναι 300.000-350.000, πλέον κάνουν λόγο για 600.000-800.000!

Το δεύτερο επιχείρημα που επικαλούνται είναι ότι «το δημοψήφισμα είναι μόνο ένας σταθμός σε αυτό τον δρόμο κι έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα», επιχειρώντας να αποδυναμώσουν τη διαδικασία και να αποποιηθούν την ήττα.

Τέλος, το κόμμα του Ζάεφ υποστηρίζει ότι η αντιπολίτευση εμπόδισε τους ψηφοφόρους της να συμμετάσχουν, αν και όλα τα αλβανικά κόμματα στήριξαν τον Σλαβομακεδόνα πρωθυπουργό, με το εθνικιστικό VMRO να παραμένει μόνο του απέναντι στη συμφωνία. Κι αυτό υπό ασφυκτική πίεση και πολιτικά αποδυναμωμένο. Η Αθήνα παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις, οι οποίες αναπόφευκτα επηρεάζουν και τη δική της θέση.